اقتصاد دیجیتالی، به عنوان عامل مهم نوآوری، رقابت و رشد، پتانسیل زیادی برای کارآفرینان اروپایی و کسب‌وکارهای نوپا دارد. با توجه به اهمیت کسب‌وکارهای نوپا و نقش فناوری‌اطلاعات در بهره‌وری اقتصادی، اتحادیه اروپا به‌منظور جلوگیری از تکرار تجربیات و اتلاف منابع، تلاش نظام‌مندی را در راستای اشتراک تجربیات کشورهای عضو در این رابطه شروع کرده است. هدف اصلی اتحادیه اروپا از تشکیل این شبکه، ارتقای کیفیت سیاست‌هایی است که به منظور توسعه کاربری فناوری‌اطلاعات در کشورهای عضو صورت می‌گیرد.
کارآفرینی دیجیتال عبارت از به کارگیری فناوری‌های دیجیتال در قلب کسبوکار و استفاده از ویژگی‌های این فناوری برای ایجاد ارزش، رشد، نوآوری و خلق شغل است. این شکل کارآفرینی اگرچه در ظاهر مطلوب و مورد قبول همگان است اما برای پشتیبانی سیاست‌گذاران از طرح توسعه کارآفرینی دیجیتالی، موانع و چالش‌هایی از جمله موارد زیر وجود دارد:
– فقدان دانش دیجیتالی برای تغییر کسبوکار
– نبود فرهنگ کارآفرینی دیجیتال
– پایین‌بودن سطح مهارت‌های کارآفرینی دیجیتال
– دشواری در دسترسی به منابع مالی و سرمایه‌گذاری
– بازارهای دیجیتالی مجزا و جزیره‌ای
برای غلبه بر این موانع و چالش‌ها و تحقق اهداف، اتحادیه اروپا پنج رکن اصلی را در نظر گرفته است.
رکن اول: پایگاه دانش دیجیتال و بازار ICT
هدف اصلی این رکن کمک به کسب‌وکارها برای حرکت به سمت دیجیتالی‌شدن است که نتیجه آن بهبود بهره‌وری و رقابت‌پذیری خواهد بود. کسب‌وکارها ناچار هستند به سمت دیجیتالی‌شدن حرکت کنند اما تاثیر این فرآیند در صنایع و کسب‌وکارهای مختلف، متفاوت است. در اتحادیه اروپا صنایع مبتنی بر اطلاعات و خدمت محور، سریع‌تر از سایر صنایع به سمت فناوری‌های دیجیتالی حرکت کرده‌اند و لازم است سیاست‌گذاران به این تفاوت سطح و عملکرد توجه خاصی داشته باشند. از این رو اتحادیه اروپا برنامه‌ای را به منظور توسعه دانش‌دیجیتالی در صنایعی که کم‌تر دیجیتالی شده‌اند و پتانسیل بالای دیجیتالی شدن دارند، در نظر گرفته‌است.
رکن دوم: ارتقای بازار دیجیتال
هدف اصلی این رکن، ساده‌سازی ورود به بازار و تحریک عرضه و تقاضای فناوری‌های دیجیتالی است. تکه‌تکه شدن فناوری‌های دیجیتالی در امتداد صنایع و مرزهای جغرافیایی، یک چالش بسیار مهم برای اتحادیه اروپا در سرعت بخشیدن به این چشم‌انداز است، بنابراین لازم است یک چارچوب قانونی مشخص و هماهنگ برای جهت بخشیدن به فعالیت‌های کسب‌وکارها در نظر گرفته شود که برنامه «بازار واحد دیجیتالی» در راستای همین رکن توسعه یافته است. این برنامه شامل حرکت آزاد کالاها، افراد، خدمات و سرمایه با تضمین ایجاد فضای رقابتی منصفانه میان آن‌ها است که رهبریت اروپا در اقتصاد دیجیتال را تضمین می‌کند.
رکن سوم: دسترسی به منابع مالی
اتحادیه اروپا با موسسات مالی مختلفی برای بهبود و ارائه ابزارهای مالی به کسب‌وکارها همکاری می‌کند و همچنین کشورهای عضو در اتحادیه را برای اتخاذ سیاست‌های بهتر برای دسترسی به منابع مالی کمک می‌کند اما برنامه‌های مالی اتحادیه اروپا عموما سرمایه‌گذاری‌های مستقیم را فراهم نمی‌کند. برای بهبود دسترسی به منابع مالی، به‌خصوص برای استارت‌آپ‌هایی که در مراحل اولیه رشد خود قرار دارند، مدل‌های تامین مالی Equity در کشور انگلستان تحت عنوان SEIS پیشنهاد شده‌است. در این طرح تنها استارت‌آپ‌های واجد شرایط دریافت این تسهیلات هستند که سه شرط اصلی کم‌تر از دو سال از شروع فعالیت، حداکثر ۲۵ کارمند و کم‌تر از ۲۰ هزار یورو مجموع دارایی را دارا باشند.
پلتفرم‌های تامین مالی جمعی پارامتر مهم‌دیگری در این بخش است که بر اساس آمار این شیوه تامین سرمایه در سال ۲۰۰۹ از ۰/۴ میلیارد یورو به ۴/۶ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۵ رسیده است. البته بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، تامین مالی جمعی تنها روش تامین سرمایه مالی نیست بلکه در برگیرنده منافع غیر مالی نیز می‌شود.
رکن چهارم: مهارت‌های دیجیتالی و رهبری الکترونیکی
اتحادیه اروپا از کشورهای عضو برای اتخاذ سیاست‌های بهتر جهت دسترسی به منابع مالی حمایت می‌کند اما برنامه‌های مالی اتحادیه اروپا عموما شامل سرمایه‌گذاری‌های مستقیم نیست
اگرچه توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و نوآوری‌محور تا حد زیادی وابسته به فناوری است ولی داشتن مهارت و نیروی انسانی خبره، عامل اصلی موفقیت کسب‌وکارها است. مهارت‌های الکترونیکی در قرن ۲۱ به‌عنوان یکی از طرح‌های حیاتی در دستور کار اروپای دیجیتالی قرار گرفته است. در بخش صنعت اتحادیه اروپا رقابت، نوآوری و ایجاد شغل با استفاده از فناوری‌اطلاعات و ارتباطات، به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی در نظر گرفته شده است که لازمه آن آشنایی نیروی کار جدید به دانش و مهارت استفاده از فناوری‌های جدید است.
از جمله برنامه‌های اتحادیه اروپا در زمینه تقویت مهارت‌های الکترونیکی؛ تشویق افراد تازه‌کار به راه‌اندازی یک استارت‌آپ دیجیتالی به جای کار برای شرکت‌های سنتی است.
رکن پنجم: فرهنگ کارآفرینی دیجیتال
در این بخش سعی می‌شود با بهبود تصویری که جامعه از یک فرد کارآفرین دارد، فرهنگ کارآفرینی دیجیتالی، نهادینه‌سازی شود. یکی از اقدامات اتحادیه اروپا در این زمینه، ایجاد یک شبکه آموزش و مشاوره متشکل از کارآفرینان اروپایی است که از فرصت‌های تجاری جدید حمایت و فرآیند تجاری‌سازی آن را تسریع می‌کنند.
پروژه «اراسموس برای کارآفرینان جوان» برنامه دیگری است که به منظور مبادله تجربه کارآفرینی و مدیریت در نظر گرفته شده‌است، به این صورت که با تسهیل شرایط اقامتی کارآفرینان مجرب ساکن سایر کشورها، سعی می‌شود تبادل دانش و تجربه بین این افراد و کارآفرینان جوان راحت‌تر صورت بپذیرد.
